Vermogenstestbank vertelt niet alleen over pk’s

Artikel uit: Superb Seven Nr1/2010 vermogenstestbank   “Heel vaak staaart men zich blind op de afstelgegevens in het boekje. Maar het is absoluut niet gezegd dat de motor daarmee ook optimaal presteert.” Dit is de eerste van een reeks interviews die ik wil publiceren in de Superb. Daar we 13 maart met een aantal clubgenoten naar Geldermalsen afreizen is het leuk om te weten wat de rollenbank/vermogenstestbank allemaal in zijn mars heeft  (mits er een deskundig iemand achter staat). In dit interview met Jaap van Wuijckhuijse, oprichter van Speedcentre in Geldermalsen, legt hij uit wat er aan de hand  van een vermogenstestbank meting allemaal aan motorgeheimen ontrafeld kunnen worden. En vooral: wat ‘we daarmee kunnen’. ‘Meten = weten’. Deze waarheid als een koe komt met regelmaat terug in het gesprek en zie je ook in het bedrijf hangen. Het tunen van je motor teneinde meer vermogen, koppel en topsnelheid te verkrijgen is een kostbare aangelegenheid. De eerste extra pk-tjes zijn redelijk betaalbaar via bijvoorbeeld sportluchtfilter en sportuitlaat, maar wil je een forse vermogenswinst, dan komt er veel meer bij kijken. Het is vaak maar afwachten of de dure motor-/chiptuning het gewenste resultaat oplevert. Er zijn gevallen bekend, waarbij het vermogen na het uitgeven van duizenden euro’s aan tuning niet meer maar juist minder werd! Wat kun je met een vermogenstestbank? Het vermogen meten, nogal wiedes. Meten is weten, nietwaar? Voor Jaap van Wuijckhuijse begint het leven pas bij deze vaststelling. Grote hobby van Jaap is techniek in de breedste zin van het woord. Van de bromfietsracers van zijn zoons opvoeren tot technische tekeningen van carburateurs, uitvinden van dingen om het vermogen maximaal op de weg te krijgen. Downforce “Downforce is een Engelse term voor de kracht, die de auto neerwaarts tegen het wegdek drukt. Een klein deel daarvan komt van het gewicht van de auto. Het grootste deel wordt echter veroorzaakt door de rijwind. Red. In 1975 aan een groep 5 ex fabrieks Ford Capri gewerkt. Resultaat was met 80 pk minder 3 seconden sneller dan de snelste fabriekscoureur ooit gereden had. Zo is Jaap met het ontwerp gekomen van het ‘downforce’systeem*. Jaap van Wuijckhuijse heeft in 1995 de stropdas, na 25 jaar een technische commerciële functie bekleed te hebben, aan de wilgen gehangen. In deze 25 jaar altijd zijn ogen en oren de kost gegeven en wordt hierdoor ook veel gevraagd adviezen te geven bij motorschades aan importeurs voor wat betreft smeerolie, e.d. Jaap heeft een eenmanszaak, waarbij zijn vrouw administratieve ondersteuning levert en een helpende hand wordt geboden door stagiaires. Jaap biedt de mogelijkheid om stagiaires van de MTS en HTS kennis op te doen, maar ze moeten wel gemotiveerd zijn. Als hij eenmaal aan tafel in “het kantoor”zit, kan hij uren vertellen over de talrijke gebeurtenissen, die in zijn werkplaats hebben plaatsgevonden. Uit heel Europa weten coureurs hem te vinden voor een optimale afstelling van hun auto en ook talloze exotische straatauto’s vinden hun weg naar zijn testbank. De rode draad daarbij zijn de harde feiten van de vermogensmeting. Juist bij klassieke auto’s kan vaak veel worden verbeterd door een nauwkeurige afstelling van ontsteking en carburatie met behulp van een vermogenstestbank, aldus Jaap. “Heel vaak staart men zich blind op de afstelgegevens in het boekje. Maar het is absoluut niet gezegd dat de motor daarmee ook optimaal presteert. Zo zijn er ook klassiekliefhebbers, die vinden dat er alleen maar de olie in mag, die destijds door de fabrikant werd voorgeschreven. Maar die autofabrikant wist in negentien-zoveel natuurlijk nog niet dat er later veel betere en ook beter geschikte smeermiddelen zouden worden ontwikkeld.” De vermogenstestbank Over het algemeen kan je stellen dat de vermogenstestbank de snelste manier is om problemen te ontdekken en op te lossen. “Zoals uit genoemd voorbeeld al blijkt is het meten van het vermogen misschien de primaire functie van een run op de testbank, maar zeker niet de enige. Het opsporen van storingen en ontstekingsproblemen, het optimaal afstellen van het mengsel en het ontstekingstijdstip, het meten van de gemiddelde verbrandingsdruk (om na te gaan of de motor ten aanzien van zijn potentieel goed presteert) van de motor – het zijn allemaal zaken waarvoor we de rollenbank vrijwel dagelijks gebruiken. Een belangrijk gegeven is de brandstof/luchtverhouding. Bij veel nieuwere auto’s zie je bijvoorbeeld dat het motormanagement tot zo’n 3500 toeren veel te arm afgesteld staat en daarboven vol rijk gaat. Zo’n motor kan gewoon niet mooi lopen. Veelal wordt er gedacht dat de computer van het motormanagement een precisie-instrument is dat het of perfect doet, of helemaal niet. Niets is minder waar: wij komen vaak bij identieke auto’s enorme verschillen tegen. Vaak wordt de klant met een exemplaar, dat in principe beroerd loopt, door zijn dealer met een kluitje in het riet gestuurd. Hier kunnen we hem precies laten zien wat er aan de hand is.” De apparatuur bij Speed Centre laat zowel een statische als een dynamische vermogensmeting toe. In tegenstelling tot sommige andere bedrijven doet Speed Centre vermogensruns in principe volgens de dynamische methode, warbij het vermogen wordt gemeten aan de hand van de acceleratie van de massa. In dit geval 1000 kg massatraagheid plus naar keuze tussen nul en honderd procent belasting van de wervelstroomrem met een maximale waarde van 3500 Nm van de rollenbank. Een complete run duurt tussen de 6 en maximaal 20 seconden, zodat de thermische belasting van aandrijfcomponenten en banden mede door de grote diameter van de enkele rollen binnen nauwe grenzen blijft. Dat resulteert volgens van Wuijckhuijse in een eerlijker meting. “Bovendien, moet ik hier de auto van de klant tot het uiterste gaan tergen? Als die auto stuk moet, dan mag de eigenaar dat zelf doen.”Het berekende vermogen aan de krukas wordt altijd als uitgangspunt genomen en niet het ‘gemeten’ vermogen aan de wielen. “Ten eerste is het vermogen aan de krukas ook wat door autofabrikanten wordt opgegeven. Ten tweede stijgt het vermogensverlies in de aandrijflijn evenredig met de snelheid. Als ik een vermogen aan de wielen op moet geven, moet ik het dan bij 50 km/h, bij 100 km/h of bij 200 km/h doen?” Aan het einde van de testrun kan snel een diagnose worden gesteld en wordt zonder problemen extra vermogen en koppel verkregen door middel van optimale afstelling van het brandstofsysteem, ontstekingstijdstip enz. Tevens is een run op een testbank de snelste manier om defecten en problemen op te sporen, denk aan ontstekingsproblemen, het optimaal afstellen van het ontstekingstijdstip en het meten van de gemiddelde verbrandingsdruk van de motor. Vaak wordt na een reparatie (bijv. turbo, cilinders, etc.) de auto op de vermogenstestbank gezet om om het vermogen te meten als check of de reparatie succesvol is verlopen. Als je een sportuitlaat, sportfilter, turbo of andere nokkenassen hebt gemonteerd, kan een vermogensmeting ook interessant zijn. Op het testrapport vind je onder andere het koppel, vermogen, verliezen, enz. Op een vermogenstestbank kun je perfect te weten komen hoeveel vermogen en trekkracht je auto heeft. Speed Centre heeft in eigen beheer een computergestuurde testbank ontwikkeld. Hiermee behoren alle afstellingsproblemen tot het verleden. Maar ook kan men op de testbank storingen lokaliseren en verhelpen die op de openbare weg niet of moeilijk te vinden zijn. “Als die auto stuk moet, dan mag de eigenaar dat zelf doen” Op zoek naar pk’s Niet alleen klassiekers kunnen jarenlang met een foutieve afstelling rijden, ook auto’s die zo uit de showroom komen blijken nog wel eens te beschikken over ‘verborgen vermogen’. Door de snelle testresultaten van de testbankcomputer (binnen 15 seconden) zorgt de perfecte afstelling van ondermeer injectie- en carburatiesystemen en de timing van het motorblok ervoor, dat de auto optimaal en in de meeste gevallen ook fors beter presteert. Probleemanalyse: Nokkenastiming: Vroege timing – heb je meer power onderin. Late timing – meer top vermogen. Veel te vroege of te late timing over het hele gebied minder vermogen. Mengverhouding: Te arm (meer lucht dan benzine) – hogere temperatuur van de motor, verbranding duurt langer dus vooral de uitlaatkleppen krijgen het zwaar te verduren en grote kans op detonatie. Te rijk (meer brandstof dan lucht) – olieverdunning door de overtollige brandstof in de motor => slechtere smering. Brandstof tijdstip: Te vroeg – motor wordt te heet, omdat bij een opgaande slag de explosie komt en dus niet het vermogen kwijt kan in de neergaande slag. Te laat – de verbranding vindt plaats als de kleppen open staan, dus grote kans dat ze verbranden. Het vermogen kan beïnvloed worden door: Uitlaat: De tegendruk moet een juiste waarde hebben. Deze waarde kan worden beïnvloed door de volgende punten: lengte te lang of te kort/ diameter te nauw of te wijd / niet goed afgewerkt, dus extra uitsteeksels / te veel bochten / glooiingen. Luchttoevoer: Als je voldoende lucht wilt hebben bij de brandstof en op tijd, moeten hier ook regels voor gelden. De volgende items kunnen roet in het eten gooien: verkeerd luchtfilter / te kleine luchtinlaat / temperatuur van de lucht te hoog (ijlere lucht) De uitkomst van de diagnose kan je zelf aanpakken of bijv. door Jaap laten uitvoeren. Jaap houdt zich dus niet alleen bezig met de vermogenstestbank, maar ook met: motormanagement uitlaten/systemen onderstellen/verlagingsets e.d. rally klaarmaken van auto’s rally computers inbouwen e.d. De reacties van de mensen die hier komen zijn erg verschillend. Degene die voor de racerij komen willen echt verbetering en er alles uit halen. “Als er een clubdag is, is het veelal wat kan hij en wat zou er gedaan moeten worden om er wat meer uit te halen, of eindelijk weet ik nu waarom dit of dat”. Er zijn maar weinig mensen, die er voor de eerste keer komen en niet verbaasd staan van de resultaten. Zowel vermogensuitslag als eventueel diagnose. Voor de meesten dus: hoe nu verder. Het grootste vermogen dat Jaap op zijn bank heeft gehad is een F1 stockcar met 950 pk. Hierin zat een GM blok V8 met 9,7 liter. Maar voor de straatversie was de Lola Spyder van de TVR club ook een hele jonge, met 520 pk, V8,5,7 liter (van ons lid Jan Timmermans). Jaap krijgt per jaar vijf tot tien autoclubs over de vloer. Zo ook de onze op 13 maart. Ik ben benieuwd wat de resultaten zijn. En natuurlijk ook of het animo van onze clubleden groot is. Dit soort testbank-, vermogensbankdagen of clubspecials kunnen in de vorm van het enkel meten van vermogen, koppel en snelheidsmeting per auto tot aan workshops, waarin aan de hand van metingen verbeteringen worden geadviseerd. Of zelfs kunnen enkele auto’s volledig tot een optimum worden afgesteld. In eerste instantie zou je denken dat er alleen auto’s met benzinemotoren naar een vermogensbank komen om verbeterd te worden, maar natuurlijk passeren ook dieselmotoren de revue. Dit is ongeveer 10% van het totaal. Een van de anekdotes die Jaap vertelde, is dat hij een spijker uit 1907 had klaargemaakt, welke inmiddels twee keer aan de rally Peking – Parijs heeft deelgenomen. Deze Spijker heeft op het traject van 12000 km geen technische problemen gekend en heeft als enige niet op een auto- ambulance gestaan. Een mooi resultaat toch? Zo was er ook eens een bezitter van een Jaguar MKII, die had bij binnenkomst een vermogen van 65 pk. Na een vermogensbank diagnose en wat verbeteringen ging hij weer naar huis met 215 pk in de pocket. Dat zijn nog eens verbeteringen.